Szczawienko

Dzielnice

Szczawienko, znane także pod niemiecką nazwą Niedersalzbrunn oraz Sorgau, jest niewątpliwie interesującym regionem położonym w północno-wschodniej części miasta Wałbrzycha, w momencie wyjazdu w kierunku Świebodzic. Ta lokalizacja ma bogatą historię, sięgającą czasów przed rokiem 1945, kiedy to obszar ten składał się z dwóch odrębnych wsi.

Po zakończeniu II wojny światowej, w latach 1945–1950, nastąpiło połączenie tych dwóch wsi, co zapoczątkowało nowy rozdział w historii tej okolicy. W latach 1951–1954 Szczawienko stało się częścią miasta Szczawna-Zdroju, a od 1954 do 1970 istniało jako samodzielna wieś, wchodząc w skład gromady Szczawienko. Jednakże 10 kwietnia 1970 roku obszar ten został przekształcony w północną dzielnicę Wałbrzycha, co miało istotny wpływ na jego rozwój i integrację z miastem.

Jak pokazują najnowsze dane z Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu z dnia 16 kwietnia 2014 roku, w dzielnicach Szczawienko, Książ oraz Lubiechów mieszkało łącznie 4293 osób. To innowacyjne połączenie tradycji i nowoczesności przyciąga kolejnych mieszkańców i inwestycje, co czyni Szczawienko miejscem o wielkim potencjale rozwojowym.

Położenie

Szczawienko to miejscowość, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie działu wodnego potoku Szczawnik oraz rzeki Pełcznica. Południowa część przełomu Pełcznicy także obejmuje ten obszar. Obszar zabudowy dzielnicy usytuowany jest na wysokości od 350 do 370 metrów nad poziomem morza. Ulica Wrocławska oraz historyczna ulica Wieniawskiego pełnią ważną rolę jako oś komunikacyjna osiedla. Warto zwrócić uwagę, że ulica Wieniawskiego jednocześnie wyznacza granicę z dzielnicą Podzamcze.

W Szczawienku można znaleźć wiele obiektów przemysłowych i mieszkalnych, m.in. zakłady takie jak Toyota, Faurecia, Ronal oraz Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej. Nieopodal zlokalizowane są również osiedla domków jednorodzinnych, które znajdują się przy ulicach Wincentego Witosa, Jaworowej oraz Zdrojowej.

Pod względem lokalizacji, Szczawienko sąsiaduje z różnymi obszarami:

  • na północy (N) – Świebodzice, w odległości 3 km,
  • na północnym wschodzie (NE) – Lubiechów,
  • na południowym wschodzie (SE) – dzielnica Poniatów, dostępna przez polne ścieżki; brak jest bezpośredniej ulicy łączącej te dzielnice, konieczny więc jest dojazd przez Piaskową Górę lub WSSE,
  • na południu (S) – dzielnica Piaskowa Góra; tradycyjną granicą między tymi dzielnicami jest linia kolejowa przebiegająca od stacji Wałbrzych Szczawienko do stacji Szczawno-Zdrój, konkretnie od wiaduktu nad ulicą Wrocławską do wiaduktu nad ulicą Wieniawskiego,
  • na południowym zachodzie (SW) – Szczawno-Zdrój,
  • na zachodzie (W) – dzielnica Podzamcze,
  • na północnym zachodzie (NW) – kompleks zamku Książ, który sąsiaduje z stadniną ogierów.

Historia

Prawdopodobnie region szczawieński był zamieszkiwany już w okresie neolitu. Wykopaliska archeologiczne dostarczają dowodów na istnienie traktu handlowego w tej okolicy. W średniowieczu Szczawienko przekształciło się w wieś, która rozciągała się wzdłuż obecnej ulicy Wieniawskiego, współdzieląc z dzisiejszym Szczawnem-Zdrój status jednej miejscowości, z centralnym punktem w Szczawienku. Należy jednak zaznaczyć, że rozwój tej wsi został znacznie osłabiony w wyniku wojny trzydziestoletniej.

W czasie napoleońskim, 15 maja 1807 roku, nieopodal Szczawienka miała miejsce Bitwa pod Szczawienkiem. W starciu tym brały udział polskie ułany z Legii Polsko-Włoskiej oraz pruskie wojska. W wyniku walki, polscy ułani zdołali pokonać wojska pruskie.

Pierwsza połowa XIX wieku przyniosła rozwój Szczawna-Zdroju, co sprawiło, że Szczawienko stało się tańszym miejscem noclegowym dla kuracjuszy. Natomiast w drugiej połowie XIX wieku nastąpił znaczący rozwój przemysłu, szczególnie w południowo-wschodniej części rejonu, określanej jako Sorgau. Kluczowym momentem był rok 1853, kiedy to do Szczawienka została doprowadzona linia kolejowa.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej Szczawienko zostało włączone najpierw do Szczawna-Zdroju, a następnie, w 1951 roku, do Wałbrzycha. Niestety, istniejący tu wcześniej kościół ewangelicki został rozebrany po 1945 roku.

Zabytki

W Szczawienku na szczególną uwagę zasługuje wiele cennych obiektów, które zostały wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków. Wśród nich wyróżnia się:

  • dzielnica Szczawienko, która reprezentuje historyczny układ urbanistyczny i datuje się na XIII wiek oraz okresy XVII-XVIII i XX wieku,
  • kościół par. pw. św. Anny, pochodzący z XVI wieku.

Komunikacja

W tej dzielnicy kluczową rolę odgrywa stacja kolejowa Wałbrzych Szczawienko, która znajduje się na trasie prowadzącej z Wrocławia do Zgorzelca. Szczawienko w przeszłości było istotnym węzłem komunikacyjnym, gdyżłączyło także linię kolejową do Mieroszowa, niestety rozebraną w 1994 roku. Obecnie planuje się odbudowę trasy do Mieroszowa, co ma na celu rozwój wałbrzyskiej kolei aglomeracyjnej.

Komunikację w dzielnicy zapewniają również autobusy miejskiej sieci transportowej. Warto zauważyć, że przez wiele lat po Wałbrzychu kursowały również tramwaje oraz trolejbusy, co znacznie poprawiało dostępność transportową mieszkańców. Rozwój infrastruktury komunikacyjnej w tej części miasta jest istotnym krokiem w kierunku lepszej mobilności oraz integracji społecznej.

Przypisy

  1. Artur Szałkowski: Rusza remont wiaduktu nad ul.Niepodległości. Panorama Wałbrzyska, 2016 r. [dostęp 21.09.2017 r.]
  2. Rafał Wiernicki: Linia kolejowa nr 291 Wałbrzych Szczawienko - Mieroszów (- Meziměstí /CZ/). Turysta Dolnośląski, 2005 r. [dostęp 21.09.2017 r.]
  3. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 186. [dostęp 19.10.2012 r.]
  4. Kościół ewangelicki (dawny) - Evangelische Kirche zu Nieder Salzbrunn. na str. polska-org.pl
  5. Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005 r. s. 441.
  6. Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005 r. s. 444.
  7. Wałbrzych. Plan miasta, 1:20 000, wyd. Daunopol, Warszawa 2003 r.
  8. Liczba mieszkańców dzielnic Wałbrzycha | Nasz Wałbrzych - niezależny portal miejski [online], nasz.walbrzych.pl [dostęp 26.11.2017 r.]
  9. Jedynie mniejszą część Szczawienka włączając ją do miasta Szczawna-Zdroju (Dz.U. z 1970 r. nr 8, poz. 71).
  10. Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r.
  11. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
  12. Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 509
  13. a b Dz.U. z 1970 r. nr 8, poz. 69
  14. mniejszą część włączono do Wałbrzycha
  15. J. Staszewski: Wojsko polskie na Śląsku w dobie napoleońskiej. Katowice: 1936 r.

Oceń: Szczawienko

★★★★★
Średnia ocena:4.52 Liczba ocen:15