Wałbrzych Główny

---

Ruch pasażerski

Ruch pasażerski na stacji Wałbrzych Główny odgrywa istotną rolę w transporcie regionalnym. Stacja ta, jako jeden z głównych węzłów komunikacyjnych, obsługuje znaczną ilość pasażerów każdego dnia.

Rok	Liczba pasażerów na dobę
2017	500 do 699
2022	300 do 499

W analiza danych z lat ubiegłych, można zauważyć zmiany w liczbie pasażerów, co ma wpływ na planowanie rozwoju infrastruktury oraz usług transportowych.

Opis

Wałbrzych Główny to ważny węzeł kolejowy, który pełni funkcję manewrową. Jest on jedną z najwyżej usytuowanych stacji tego typu w Polsce, a zarazem największą w kategorii stacji górskich. Usytuowanie dworca na wysokości 500 m n.p.m. sprawia, że jego znaczenie wzrasta.

Nazwa „Główny” odzwierciedla szeroki zakres funkcji, jakie stacja pełni w ruchu towarowym. Mimo iż ma charakter węzłowy, znajduje się na obrzeżach miejscowości, w granicach dzielnicy Podgórze. Przez stację przebiegają kluczowe linie kolejowe nr 274 (łącząca Wrocław i Zgorzelec) oraz 286 (Kłodzko – Wałbrzych).

W skład stacji wchodzi kilka grup torowych. Część torów pasażerskich składa się z 6 krawędzi peronowych, z czego 2 okalają budynek dworca, a pozostałe 4 znajdują się przy peronach wyspowych. Obecnie, w ruchu pasażerskim, użytkowane są jedynie 3 krawędzie przy peronach 1 i 2. W bezpośrednim sąsiedztwie peronów zlokalizowano również torów ładunkowych, które w większości pozostają nieużytkowane.

Dodatkowo, na terenie stacji znajduje się stacja paliw, w której właścicielem jest PKP Energetyka. W okolicy nastawni „WG” znajdowała się lokomotywownia, która obecnie jest nieczynna. W przeszłości stanowiła ważny punkt obsługi pojazdów trakcyjnych, zarówno parowych, spalinowych, jak i elektrycznych. W szczególności, przed wojną lokomotywownia ta posiadała stanowiska zelektryfikowane.

W ciągu lat układ torowy na stacji Wałbrzych Główny przeszedł liczne zmiany, które głównie dotyczyły likwidacji torów oraz rozjazdów. Niemniej jednak, w niektórych miejscach wciąż można zauważyć oryginalne rozwiązania z czasów przedwojennych. Warto zwrócić uwagę na nietypowe zawieszenie poprzeczne do sieci, które zastosowano tylko na kilku stacjach w Polsce. Konstrukcje wsporcze mają polski rodowód, mimo że elektryfikacja miała miejsce w latach 60. XX wieku, a wcześniejszą zrealizowano systemem prądu przemiennego jeszcze w okresie międzywojennym.

Historia

Dworzec Wałbrzych Główny został oddany do użytku 15 sierpnia 1867 roku, a jego pierwsza nazwa brzmi Dittersbach. Od tego czasu, budynek przeszedł kilka etapów zmian nazewniczych. Po pierwszej zmianie, nazywał się Waldenburg Dittersbach, następnie przez krótki czas funkcjonował jako Borowieck – to była pierwsza powojenna nazwa Wałbrzycha. Z dniem 27 sierpnia 1945 roku, dworzec uzyskał nazwę Wałbrzych Dzietrzychów, a od 6 września 1947 roku, nosił nazwę Wałbrzych Ogorzelec. Ostatecznie, od 1948 roku, obowiązuje nazwa Wałbrzych Główny.

Elewacja budynku zachwyca bogatym detalem architektonicznym, widocznym w postaci efektownych obramień okiennych i drzwiowych, płycin, gzymsów oraz rozet. Warto zaznaczyć, że przed rokiem 1900, dworzec przeszedł gruntowną przebudowę oraz rozbudowę, co jeszcze bardziej podniosło jego walory użytkowe oraz estetyczne.

W miejscu, gdzie obecnie znajduje się ładownia kruszywa, znajdował się niegdyś szyb Eugeniusz. Niestety, w 2001 roku ze względu na zły stan techniczny, został on zezłomowany, co jest smutną stratą dla lokalnej historii.

Rewitalizacja dworca

24 lipca 2019 roku PKP SA ogłosiły przetarg dotyczący rewitalizacji zabytkowego dworca Wałbrzych Główny. Proces modernizacji był wyjątkowo ambitny i trwał ponad półtora roku, z zakończeniem prac zaplanowanym na 27 maja 2021 roku. W tym czasie zrealizowano szereg działań, w tym kompleksowy remont samego budynku, jak również rewitalizację jego otoczenia. Dodatkowo, w wyniku prac wyburzono kilka istniejących obiektów, co ułatwiło dostęp do dworca.

Wśród przeprowadzonych prac szczególną uwagę zwraca renowacja ceglanej elewacji budynku, na której po oczyszczeniu odsłonięto geometriczne wzory z ciemnozielonej szkliwionej cegły. Ponadto, warto zauważyć grafitowe kolumny, które znajdują się przy głównych wejściach oraz między niektórymi oknami. Odtworzono również ciemnobrązową stolarkę okienną i drzwiową, wzorując się na oryginalnych elementach budynku. Całość całości podkreśla nowa iluminacja, która nadaje dworcowi charakterystyczny wygląd.

Remont wprowadził wiele użytecznych udogodnień dla podróżnych. Wśród nich można wymienić nowe poczekalnie, jak również elektroniczne tablice informacyjne wyświetlające przyjazdy i odjazdy. Dworzec został przystosowany dla osób o ograniczonej mobilności, co obejmowało zamontowanie specjalnych tablic informacyjnych dla osób niedowidzących, podjazdów i linii prowadzących z wyraźnymi polami uwagi. Zlikwidowano także wszelkie bariery architektoniczne. Dodatkowo, wprowadzono nowinki takie jak biletomat Kolei Dolnośląskich, co znacznie ułatwia korzystanie z dworca.

Hol dworca ma jasną kolorystykę, a ściany zdobi geometryczny kasetonowy deseń. W dolnej części ścian zastosowano okładzinę z ciemnozielonej płytki szkliwionej. W poczekalni przywrócono drewniane boazerie oraz wzorzyste tapety, a na podłodze zastosowano oryginalną posadzkę. Renowacji poddano również grafitowe żeliwne kolumny, które do niedawna były ukryte, zamurowane w ścianach.

W odniesieniu do otoczenia dworca, przebudowany został cały parking. Stworzono strefy na przystanek autobusowy oraz miejsce do tymczasowego postoju „kiss&ride”. Dodatkowo, udostępniono miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych i rodzin z dziećmi. Nowością są również miejsca dla pojazdów elektrycznych, które wyposażono w ładowarki. Przed dworcem pojawił się również zadaszony parking dla rowerów, który zawiera stanowisko naprawcze.

Budynki wchodzące w skład dworca

Na terenie stacji kolejowej można znaleźć wiele istotnych obiektów, które składają się na złożoną strukturę dworca. Wśród nich wyróżniają się następujące elementy:

• budynek dworca głównego,
• lokomotywownia wraz z obrotnicą,
• ekspedycja kolejowa oraz magazyny towarowe,
• wagonownia i warsztaty,
• wartownia SOK,
• ładownia kruszywa Kopalni Surowców Skalnych Bartnica,
• magazyn substancji płynnych,
• wiadukty kolejowe przy ulicach Tunelowej, Niepodległości, Gdyńskiej i Moniuszki,
• kapliczka poświęcona św. Katarzynie Aleksandryjskiej, patronce kolejarzy.

Na stacji znajduje się również lokomotywa TKt48-119, która została eksponowana jako pomnik techniki, stanowiąc ważny element historyczny i kulturowy tego miejsca.

Szlaki turystyczne

Wałbrzych Główny to doskonały punkt wyjścia dla miłośników turystyki pieszej, oferujący różnorodne szlaki, które prowadzą przez malownicze tereny. Oto kilka z nich:

• Wałbrzych Główny – Rozdroże Czarne – Borowa – Przełęcz pod Borową – Przełęcz Kozia – Platforma Widokowa pod Drużyną – Przełęcz Szypka,
• Wałbrzych Główny – Barbarka – Rozdroże Wiertnicze – Unisław Śląski – Bukowiec,
• Wałbrzych Główny – Zamek Nowy Dwór – Przełęcz Kozia – Jedlina-Zdrój – Zamek Grodno,
• Wałbrzych Główny – Rozdroże Czarne – Kamionka – Rybnica Leśna – Andrzejówka – Sokołowsko,
• Wałbrzych Główny – Rozdroże pod Dłużyną – Przełęcz Szypka – Kamieńsk – Przełęcz Kozia – Borowa – Rozdroże ptasie – Kamionka – Rozdroże nad Starym Glinikiem – Glinik Stary.

Każdy z tych szlaków oferuje unikalne widoki i atrakcje, co sprawia, że są one idealnym wyborem zarówno dla turystów, jak i lokalnych wędrowców. Niezależnie od wybranej trasy, każdy znajdzie coś dla siebie na terenie Wałbrzycha i jego okolic.

---

Oceń: Wałbrzych Główny

---