Stado Ogierów Książ to wyspecjalizowana jednostka hodowli koni, która koncentruje się na ogierach, przede wszystkim rasy śląskiej. W ramach tej jednostki funkcjonuje także stadnina klaczy, co umożliwia prowadzenie kompleksowej hodowli i dbałość o rozwój tych znakomitych zwierząt.
Cała infrastruktura hodowlana znajduje się w zabytkowych budynkach stajennych oraz powozowni, co podkreśla historyczny charakter tego miejsca. Stado usytuowane jest w malowniczej okolicy, nieopodal zamku Książ, w Wałbrzychu, w obrębie Książańskiego Parku Krajobrazowego.
Historia
Historia Stada Ogierów Książ sięga 1947 roku, kiedy to powstała nowa jednostka hodowlana, osadzona w zabytkowych stajniach, które pierwotnie zbudowano w XVIII wieku dla księcia Hochberga jako element folwarku. W tych samych budynkach, już od 1935 roku, istniało Stado Ogierów Fürstenstein, które działało pod pruskimi władzami.
Stado Fürstenstein (znane również jako Książ) zostało utworzone na podstawie koni pochodzących z likwidowanego Stada Ogierów Lubiąż. Niestety, jednostka ta doznała znacznych zniszczeń w trakcie II wojny światowej, a jedynie budynki przetrwały. Po zakończeniu konfliktu, obiekt przeszedł pod zarząd polskiego Ministerstwa Rolnictwa.
Począwszy od 1947 roku, przez kolejne lata trwają prace nad odbudową hodowli ogierów śląskich w Stado Książ, aby przywrócić ją do stanu z czasów przedwojennych, kiedy to cieszyła się ona dużą renomą w rejonach Dolnego i Górnego Śląska. W 1997 roku do Stada dołączyła stadnina dla klaczy, które zostały przeniesione z likwidowanych jednostek w Strzegomiu oraz Strzelcach Opolskich.
Do 1993 roku, Stado funkcjonowało jako Państwowe Gospodarstwo Rolne, nosząc nazwę Państwowe Stado Ogierów Książ. W tym właśnie roku zostało włączone do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, co miało kluczowy wpływ na jego dalszy rozwój i wpłynęło na zmianę nazwy na Stado Ogierów Książ.
W 1994 roku doszło do kolejnej zmiany nazwy, tym razem na Stado Ogierów Skarbu Państwa Książ. A w roku 2003 stado to zostało połączone z Stadem Ogierów w Sierakowie Wielkopolskim, przyjmując formę spółki córki pod nazwą Stado Ogierów Książ sp. z o.o.
Hodowla
W Książu znajduje się główny ośrodek hodowli koni rasy śląskiej, który jest jedynym państwowym podmiotem tego typu w naszym kraju. Od 2005 roku klacze z tej stadniny podlegają specjalistycznej ochronie ras, co podkreśla ich znaczenie w polskiej hodowli.
W stajniach Książu można spotkać ponad 100 koni, z czego około 90 to ogiery, a około 40 to klacze. Oprócz ogierów śląskich, stado dysponuje również innymi rasami, w tym:
- pełnej krwi angielskiej,
- wielkopolskimi,
- małopolskimi,
- szlachetnej półkrwi,
- angloarabskimi,
- zimnokrwistymi.
Konie śląskie hodowane w Książu z powodzeniem reprezentują swoją rasę na wystawach zwierząt hodowlanych odbywających się w Polsce, osiągając wysokie lokaty już od lat 50. XX wieku. Stado w Książu jest również jedynym miejscem w Polsce, gdzie przeprowadzane są zaprzęgowe próby dzielności dla ogierów i klaczy rasy śląskiej. Te próby są istotnym aspektem monitorowania i oceny materiału hodowlanego koni śląskich w naszym kraju.
Sport
W 1954 roku zainaugurowano działalność sekcji jeździeckiej w LZS Książ. Od roku 1950 stado organizowało pokazy konne, a pionierami sekcji byli Czesław Geldner oraz Leon Wieczorek. W tamtych czasach korzystano z koni, które zostały wycofane z hodowli. Lata 60. przyniosły wznowienie aktywności sportowej, która odbywała się pod patronatem KS Górnik Wałbrzych, co zaowocowało organizacją ogólnokrajowych zawodów w skokach przez przeszkody. Wówczas to Wojciech Dąbrowski zdobył pierwsze medale, przynosząc honor sekcji w dziedzinach skoków i ujeżdżenia. Również w 1980 roku powstał Sudecki Ludowy Klub Sportowy Książ, który zrzeszał zawodników w trzech dyscyplinach jeździeckich: ujeżdżeniu, skokach i powożeniu.
Powożenie
Sukcesy w powożeniu osiągał Władysław Adamczak, który trenował konie śląskie takie jak Brener, Brylant, Dolar, Humus, Muszkieter, Leopold i Hak. Brał on udział w 30 zawodach najwyższej rangi, w tym w 7 Mistrzostwach Świata i 8 Mistrzostwach Europy. W 1980 w Windsorze zdobył brązowy medal drużynowo, a w 1981 roku w Zug indywidualnie zdobył brąz i srebro drużynowo.
W klubie wyróżniał się również Czesław Konieczny, który był uczestnikiem zawodów międzynarodowych w skokach. Zdobywał wiele tytułów najlepszego jeźdźca i był jednym z czołowych polskich powożących. Przy jego zaprzęgach używano koni śląskich, takich jak Wachmistrz, Dolar II, Iwan, Bank, Arsen, Jogurt oraz koń Zagros rasy wielkopolskiej.
W kolejnych latach sportowcy także odnosili sukcesy, w tym:
- Andrzej Szymczyk – wicemistrz Polski w Powożeniu Zaprzęgami Jednokonnymi w 1998 i 1999 roku oraz brązowy medalista w zaprzęgach parokonnych,
- Agnieszka Chwastek – brązowy medal Mistrzostw Polski w 1999 roku, a także drużynowy brąz na Mistrzostwach Świata w 2004,
- Bartłomiej Kwiatek – trzykrotny złoty medalista Mistrzostw Polski oraz wicemistrz świata w 2010 roku,
- Paweł Mazurek – brązowy medalista Mistrzostw Polski w 2000 roku,
- Piotr Mazurek – uczestnik Mistrzostw Świata w Beesed w 2008 roku i w Stanach Zjednoczonych w 2010 roku (zaprzęgi czterokonne).
Ujeżdżenie
W 1976 roku sekcja z Książa rozszerzyła swoją działalność o ujeżdżenie, które szybko stało się jej znakiem rozpoznawczym. Organizowane były staże i szkolenia dla jeźdźców z całej Polski z udziałem renomowanych zagranicznych szkoleniowców. Od 1978 roku zaczęto organizować Mistrzostwa Polski w ujeżdżeniu, które w 1988 roku stały się kwalifikacjami do Pucharu Świata. Co rocznie przyciągały one zawodników z różnych zakątków świata. Książ gościł również Mistrzostwa Europy Młodych Jeźdźców FEI w 1992 i 1999 roku.
W sekcji były również utalentowane zawodniczki, takie jak:
- Małgorzata Święcicka, która startowała od 1979 roku na koniach śląskich Dysput i Badajoz,
- Justyna Dera, zdobywczyni brązowego medalu Mistrzostw Polski z 2010 roku,
- Joanna Lewandowska, Marta Kupska oraz Adrianna Śledź w różnych kategoriach juniorskich i Mistrzostwach Polski Młodych Koni.
Skoki przez przeszkody
W sekcji skoków przez przeszkody również wielu zawodników mogło osiągnąć sukcesy, w tym Paweł Krzyczkowski, Marek Krzekotowski, Adam Czerwonogóra, Krystyna Samuszkiewicz, Władysław Czuż, Jerzy Kozakiewicz, Marian Nowak, Jan Hempel, Kazimierz Lewandowski, Piotr Bielawski, Jarosław Święcicki oraz siostry Agnieszka i Marzena Piątek. Do sukcesów w tej dyscyplinie przyczynił się również były dyrektor Stada, Jacek Gałczyński, który brał również udział w zawodach WKKW.
Działalność
W Książu stado ogierów prowadzi niezwykle rozbudowaną działalność, która sięga poza tradycyjne hodowle i sport. Oferowane są tutaj różnorodne formy rekreacji i turystyki, w tym m.in. lekcje jazdy konnej, kursy dotyczące hipologii oraz możliwość zwiedzania kompleksu stada. Na terenie obiektu znajduje się pensjonat oraz wypożyczalnia rowerów, co sprzyja aktywnemu wypoczynkowi.
Stado jest gospodarzem międzynarodowych zawodów w takich dyscyplinach jak powożenie i ujeżdżenie. Organizowane są również aukcje koni oraz różne imprezy sportowe i plenerowe, w tym pokazy, które przyciągają nie tylko miłośników jeździectwa, ale także szerszą publiczność.
Infrastruktura
Obiekt charakteryzuje się piękną infrastrukturą, która obejmuje zabytkowe stajnie z 1884 roku, zbudowane w formie czworoboku przy użyciu murów typu pruskiego, a także krytą ujeżdżalnię, uznawaną za jedną z najpiękniejszych w Europie. Warto zaznaczyć, że część budynków uległa zniszczeniu w wyniku pożaru w 1998 roku.
Dodatkowo, stado dysponuje hipodromem, zdolnym pomieścić do 5000 widzów, co stanowi doskonałe miejsce do organizacji licznych wydarzeń jeździeckich i sportowych.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r., s. 187.
- a b c d e f Sport jeździecki w Stadzie Książ – wczoraj i dziś. Stado Ogierów Książ. [dostęp 27.09.2011 r.]
- a b Obozy i półkolonie. Stado Ogierów Książ. [dostęp 27.09.2011 r.]
- Warto zobaczyć: Stado Ogierów Książ. Książ EU. [dostęp 27.09.2011 r.]
- a b c Stado Ogierów Książ [online], Miasteria.pl [dostęp 27.09.2011 r.]
- Zakład Treningowy. Stado Ogierów Książ. [dostęp 26.09.2011 r.]
- a b c d Kilka słów o Stadzie Ogierów Książ. Zamek Książ. [dostęp 26.09.2011 r.]
- Aktualności. Stado Ogierów Książ. [dostęp 06.11.2011 r.]
- a b Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Stada Ogierów Książ sp. z o.o.. sejm.gov.pl. [dostęp 26.09.2011 r.]
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 24 czerwca 1994 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz szczegółowych zasad i trybu ich udzielania w 1994 r.. Internetowy System Aktów Prawnych. [dostęp 08.08.2012 r.]
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r.. Internetowy System Aktów Prawnych. [dostęp 08.08.2012 r.]
- Izabela Kaczyńska, Tomasz Kaczyński: Polska. Najciekawsze zamki. Warszawa: Sport i Turystyka, 2001, s. 45. ISBN 83-7200-871-X.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty handlowo-usługowe":
Gazownia w Wałbrzychu | Wałbrzyskie Zakłady Koksownicze „Victoria” | Dom Wycieczkowy PTTK „Harcówka” | Galeria Victoria w Wałbrzychu | Dom Handlowy Chełmiec w Wałbrzychu | Wałbrzyska Specjalna Strefa EkonomicznaOceń: Stado Ogierów Książ